काँकडभिट्टामा भारु सटहीमा किन सकस ?

झापा- जिल्लाको काँकडभिट्टा नाकामा भारतीय नोट सटहीमा समस्या देखिएको छ। भारु दुई हजारका नोट फिर्ता लिने भारत सरकारको निर्णयलगत्तै सटहीमा समस्या देखिएको हो।

एक साताअघि भारतको केन्द्रीय बैंकले भारु दुई हजारका नोट फिर्ता लिने घोषणा गरेको थियो। त्यसलगत्तै सीमावर्ती नेपाली बजारमा साना दरका भारु नोटको प्रचलनसमेत ह्वात्तै घटेको छ। यातायात र पेट्रोलियम व्यवसायीले भारु नोटमा भुक्तानी लिन छाडेका छन्।

काँकडभिट्टामा भारुको कारोबार हुन छाडेको र मनी चेन्जरले पनि भारु साट्दा अतिरिक्त कमिसन असुल्न थालेको पूर्वमेची बस व्यवसायी प्रालिका अध्यक्ष विष्णुकुमार श्रेष्ठले बताए। भारु एक लाख सटही गर्दा चार हजार रुपैयाँ कमिसन दिनुपरेको उनले बताए।

काँकडभिट्टाबाट छुट्ने लामो तथा छोटो दूरीको यातायात सेवा दिँदै आएका भाडाका बस, माइक्रो तथा साना गाडीमा ‘भाडा तिर्दा भारु नोट नदिनुहोला’ भन्ने सूचना टाँस्न शुरु भइसकेको उनले जानकारी दिए। स्थानीय पेट्रोल पम्पमा पनि भारु नोटमा भुक्तानी नलिइने सूचना टाँसिएको छ।

काँकडभिट्टा, भद्रपुर, गौरीगञ्ज, केचना, बाहुनडाँगीलगायत सीमा बजारमा विगतमा जस्तो भारुमा लेनदेन अब हुन छाडेको छ। नेपाली व्यवसायीले सेवा तथा वस्तुको भुक्तानी लिँदा र दिँदा भारु नोट लिन छाडेका छन्।

भारतबाट लुकीछिपी ठूलो मात्रामा भारु नोट नेपाल भित्रिएको र नेपाली बजार चर्को आर्थिकमन्दीको मारमा रहेको कारण बिक्री घट्दा बजारमा भारुको सटहीमा समस्या उत्पन्न भएको सटहीको अनुमति प्राप्त मनी चेन्जर व्यवसायी बताउँछन्।

बजारमा भारु नोट छ्याप्छ्याप्ती भएको जनाउँदै सटहीका लागि व्यवसायीसँग पर्याप्त नेपाली रुपैयाँ नभएको मेची मनी चेन्जर व्यवसायी संघका अध्यक्ष विष्णु मैनालीले बताए।

‘भारु सटही हुन छाडेको भन्ने हल्ला मैले पनि सुनेको छु। तथापि, सटही नै बन्द भएको वा भारु चल्नै छाडेको भन्ने कुरा सत्य होइन,’ मैनालीले भने, ‘बोर्डरमा जोसँग पनि भारु नोट हुन्छ। नेपालमा व्यवसाय मन्दीका कारण ठप्पजस्तै छ। यस्तो बेला भारु किन्न आउने कोही छैनन्। भारु बेच्ने धेरै भए, किन्ने नहुँदा समस्या देखिएको मात्र हो।’

काँकडभिट्टामा ३२ वटा अनुमतिप्राप्त मनी चेन्जर छन्। नेपाल राष्ट्र बैंकले तोकेको सटही दरभन्दा तलमाथि गरेर कसैले पनि कारोबार गर्न नहुने उनले बताए। आर्थिकमन्दीका कारण मनी चेन्जर व्यवसाय संकटबाट गुज्रिरहेको र कतिपय व्यवसायी पलायनको अवस्थामा पुगिसकेको मैनालीले बताए।

भारु नोट सटहीमा कठिनाइ हुँदा भारतमा रोजगारी गरेर फर्कने नेपाली सीमा क्षेत्रमा सकसमा परेका छन्। भारतको सिलगुडी, सिक्किम, मेघालय, मुम्बई, कोलकाता, केरला र चेन्नईमा रोजगारी गर्ने नेपाली काँकडभिट्टा नाका भएर स्वदेश फर्किने गर्छन्।

मेघालयबाट फर्केका दैलेख दुल्लुका किसनकुमार शाहीले एउटा होटलको सहयोगमा प्रतिहजार ४० रुपैयाँका दरले ‘बट्टा’ दिएर मनी चेन्जरबाट मुस्किलले भारु सटही गरेको बताए।

भारतका आसाम, पश्चिम बंगाल, सिक्किम र विहारबाट झापाको आँखा अस्पतालमा ठूलो संख्यामा आउने भारतीयले उपचार खर्च भारुमै दिँदै आएका छन्। काँकडभिट्टा क्षेत्रमा क्यासिनो व्यवसायमार्फत पनि ठूलो मात्रामा भारु नोट नेपाल भित्रिने गरेको छ।