मुलुक एक खर्ब ५० अर्ब शोधनान्तर घाटामा : रेमिट्यान्स आप्रवाह पनि साढे ७ प्रतिशतले घट्यो

काठमाण्डौ – नेपालको चालू आर्थिक वर्षको पहिलो चार महिनाको भुक्तानी सन्तुलन रु. एक खर्ब ५० अर्ब ३८ करोड घाटा पुगेको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले बिहीबार सार्वजनिक गरेको देशको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय स्थितिको तथ्याङ्कानुसार अघिल्लो आर्थिक वर्षको समीक्षा अवधिमा रु एक खर्ब १० अर्ब ६५ करोड बचतमा रहेको मुलुकको शोधनान्तर स्थिति चालू आवमा घाटामा पुगेको छ ।

मुलुकमा भित्रिने र देशबाट बाहिरिने रकमको अन्तर नै भुक्तानी सन्तुलन हो । त्यस्तै सार्वजनिक विवरणानुसार देशको चालू खाता आवको पहिलो चार महिनामा रु दुई खर्ब २३ अर्ब १९ करोडले घाटामा रहेको देखिन्छ । गत आवको समीक्षा अवधिमा चालू खाता १९ अर्ब एक करोडले बचतमा थियो ।

तथ्याङ्कानुसार भुक्तानी सन्तुलनको अवस्थाका साथै विदेशी मुद्रा सञ्चिति पनि घटेको छ । चालू आवको सुरुआतमा रु १३ खर्ब ९९ अर्ब तीन करोड बराबरको कूल विदेशी विनिमय सञ्चिति चार महिनाको अवधिमा ११ प्रतिशतले घटेर रु १२ खर्ब ४४ अर्ब ८५ करोड रहेको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ ।

व्यापार घाटा रु पाँच खर्ब ६८ अर्ब

केन्द्रीय बैंकले सार्वजनिक गरेको विवरणानुसार पहिलो चार महिनामा मुलुकको वस्तु व्यापार घाटा ५६ दशमलव आठ प्रतिशतले बढेर रु पाँच खर्ब ६८ अर्ब १७ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो घाटा १२ दशमलव पाँच प्रतिशतले घटेको थियो । सो अवधिमा वस्तु निर्यात रु १०४ दशमलव तीन प्रतिशतले बढेर रु ८२ अर्ब १२ करोड पुगेको छ र आयात ६१ दशमलव ६ प्रतिशतले बृद्धि भई रु छ खर्ब ५० अर्ब २९ करोड पुगेको छ ।

नेपालबाट निर्यात हुने वस्तुमा पाम तेल, सोयाबिन तेल, पिना, धागो तथा जुटका समानलगायत प्रमुख रहेको देखिन्छ भने आयातमा पेट्रोलियम पदार्थ, यातायातका साधन तथा पाटपूर्जा, कच्चा पाम तेल, कच्चा सोयाविन तेललगायत बढेका छन् ।

देशको व्यापार घाटा बढिरहँदा बाहिरबाट आउने विप्रेषण आप्रवाह (रेमिट्यान्स)समेत घटेको देखिन्छ । चालू आवको पहिलो चार महिनामा सात दशमलव पाँच प्रतिशतले रेमिट्यान्स घटेर कूल रु तीन खर्ब १२ अर्ब ४२ करोड भित्रिएको छ । चालु आर्थिक वर्षको चौथो महिना कात्तिकमा पनि विप्रेषण आप्रबाहमा कमी आउने क्रमले निरन्तरता पाएको छ । कात्तिक महिनामा रेमिट्यान्स आप्रवाह दर ७.५ प्रतिशतले घटेको हो ।

चालु आर्थिक वर्षको कात्तिक महिनासम्ममा कुल ३१२ अर्ब ४२ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिएको छ । यो रकम गत आवको सोही अवधिको तुलनामा ७.५ प्रतिशतले थोरै हो । गत आवको सोही अवधिमा ३३७ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ भित्रिएको थियो । गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह ११.२ प्रतिशतले बढेको थियो ।

त्यसैगरी चालु आवको कात्तिक महिनामा भित्रिएको रेमिट्यान्स असोजको तुलनामा घटेको छ । चालु आवको कात्तिक महिनामा मात्र ७३ अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिएको छ । तर, चालु आर्थिक वर्षको असोज महिनामा करिब ८४ अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्स आएको थियो । चालु आवको कात्तिकसम्ममा वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम श्रम स्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत–नयाँ र वैधानिकीकरण) लिने नेपालीको संख्या रुपमा वृद्धि भई ९६ हजार ३ सय ८२ पुगेको छ । गत आवको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ९५.७ प्रतिशतले घटेको थियो ।

यसैगरी, वैदेशिक रोजगारीका लागि पुनः श्रम स्वीकृति लिने नेपालीको संख्या समीक्षा अवधिमा २४९.१ प्रतिशतले वृद्धि भई ५९,७२३ पुगेको छ । गत आवको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ७८.९ प्रतिशतले घटेको थियो । चालस आवको कात्तिकसम्ममा खुद ट्रान्सफर ७.४ प्रतिशतले कमी आई ३४५ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ पुगेको छ ।

गत आवको सोही अवधिमा यस्तो ट्रान्सफर ८.९ प्रतिशतले बढेको थियो । त्यस्तै सार्वजनिक तथ्याङ्कानुसार आवको पहिलो चार महिनामा सङ्घीय सरकारको खर्च रु दुई खर्ब ८७ अर्ब ५४ करोड र राजस्व परिचालन रु तीन खर्ब ३४ अर्ब ३१ करोड छ ।